Söyleşi: Turhan Selçuk

Türk karikatür sanatının duayen ismi Turhan Selçuk’la sanatı ve yaşamı üzerine

Turhan Selçuk (30 Temmuz 1922, Milas – 11 Mart 2010, İstanbul), Türk karikatürist.

YAŞAMI

Türk mizahının isimlerinden biridir. Türkiye’de Semih Balcıoğlu ve Ferit Öngören ile beraber Karikatürcüler Derneği’nin kurucularındandır. İlk karikatürleri 1941’de Adana’da yayınlanan Türk Sözü gazetesi ile İstanbul’da yayınlanan Kırmızı ve BeyazŞut spor dergilerinde yayınlandı. İlk olarak 1943’te Akbaba’da çalışmaya başlayan sanatçı, 1948’de Tasvir gazetesinde karikatürcü ve ressam olarak çalıştı. Refik Halit Karay’ın çıkardığı Aydede’de baş çizer oldu. Yeni İstanbulYeni GazeteAkşamMilliyetCumhuriyet gazetelerinde AkisYönDevrimToplum dergilerinde çizdi. Kardeşi İlhan Selçuk’la birlikte 41 Buçuk (1952), Karikatür (1953) ve Dolmuş (1956) mizah dergilerini çıkardı.

1957’de Milliyet gazetesinde çizmeye başladığı Abdülcanbaz dizisi ile tanınan sanatçının bu karakteri tiyatro ve sinemada da canlandırıldı. Ayrıca Abdülcanbaz 1991 yılında PTT tarafından bir posta pulu üzerinde resmedildi. Türkiye ve Avrupa’da birçok müzede karikatürleri sergilenen sanatçının “İnsan Hakları” konulu karikatür sergisi Avrupa Konseyi’nin önerisiyle ilk kez Strazburg’da açıldı ve dünyanın birçok ülkesinde sergilendi (1992-1997). “Barış ve Kitap” konulu karikatürü 1992’de Avrupa Konseyi’nin başlattığı kitap okuma kampanyasının afiş ve logolarında kullanıldı. Çizer Turhan Selçuk, en son Cumhuriyet gazetesinde çizmekteydi. Acıbadem Maslak Hastanesi’nde karın içindeki aort damarının yırtılması nedeniyle ameliyat oldu. Bu ameliyat sonrasında yoğun bakıma kaldırılan Selçuk, 11 Mart 2010 tarihinde İstanbul’da yaşamını yitirdi. Milas Belediyesi tarafından Turhan Selçuk anısına,  “Uluslararası Turhan Selçuk Karikatür Yarışması” adı altında her yıl düzenli olarak ödüller verilmektedir.

Ödülleri

PTT 1991 yılında “Türk Karikatür Sanatı” başlıklı seri kapsamında Turhan Selçuk’un yarattığı “Abdülcanbaz” çizgi karakterini konu alan bir posta pulu çıkarmıştı.
  • Bordighera Altın Palmiye (1956)
  • Gümüş Hurma (1962)
  • İppocampo Ödülü (1970)
  • Sanatçılar Birliği “Halkın Sanatçısı” Ödülü (1973)
  • Vercelli Ödülü (1975)
  • Gazeteciler Cemiyeti “Yılın Karikatürcüsü” Ödülü (1983)
  • Sedat Semavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü (1984)
  • Cumhurbaşkanlığı Büyük Sanat Ödülü (1997)

Albümleri

  • Turhan Selçuk Karikatür Albümü (1954)
  • 140 Karikatür (1959)
  • Turhan 62 (1962)
  • Hiyeroglif (1964)
  • Hal ve Gidiş Sıfır (1969)
  • Söz Çizginin (1979)

Kaynak: Wikipedia